Parafia Saint Andrew (Św. Andrzeja) zajmuje środkową, górzystą cześć wyspy. Jej górna część, w której znajduje się kościół i The Little Chapel (Mała Kaplica), jest bardzo wiejska, ale też cała gmina ma głównie charakter rolniczy. Parafia została założona w lipcu 1914 r. przez brata Déodata z Braci Szkół Chrześcijańskich (bractwa zakonnego zajmującego się edukacją chłopców), który zaplanował wybudować tam miniaturową wersję groty i Bazyliki Różańcowej w Lourdes.
To właśnie ta miniatura interesuje nas najbardziej… Nieco zagmatwane losy nadają budynkowi i miejscu dodatkowego czaru. W przewodnikach i informatorach jest zresztą opisywana jako „misterna” i „złożona”, ale przede wszystkim „prawdopodobnie największa atrakcja turystyczna Guernsey”.
Historia
Kaplica została pierwotnie zbudowana przez brata Déodata w marcu 1914 r. Mierzyła 274,32 cm długości i 152,40 cm szerokości. Niestety ta pierwsza wersja spotkała się z krytyką ze strony innych braci i Déodat zburzył ją. Drugą kaplicę, tak samo długą, lecz szerszą o ponad 30 cm, ukończył już cztery miesiące po postawieniu pierwszej. W 1923 r. parafię odwiedził biskup Portsmouth i podczas tej wizyty okazało się, że nie może on zmieścić się w drzwiach kaplicy. Po tym niezawionionym faux pas Déodat ponownie wyburzył swoje dzieło. Budowa trzeciej, obecnej wersji budynku, rozpoczęła się wkrótce po ostatniej rozbiórce. Kaplica jaką możemy dziś oglądać na Guernsey ma wymiary 487,68 na 274,32 cm. Niestety brat Déodat, pomysłodawca i główny architekt The Little Chapel, wyjechał do Francji w 1939 r. i tam zmarł, nie doczekawszy ukończenia ostatniej wersji swojego pomysłu.
W 1977 r. powołano Komitet ds. Renowacji kaplicy, która obecnie znajduje się pod opieką żeńskiej szkoły Blanchelande College. Mimo wysiłków wkładanych w utrzymanie i ochronę „najmniejszej kaplicy na świecie”, w latach 2003 i 2010 budynek doświadczył poważnych uszkodzeń. W 2003 r. przeszklenia w The Little Chapel po raz pierwszy od czasu ukończenia budowy padły ofiarą wandali próbujących dostać się do skarbonek na datki, umieszczonych wewnątrz kaplicy. Ostatnim takim incydentem (2010 r.) było rozbicie aż pięciu witraży, co pociągnęło za sobą koszty naprawy w wysokości 3000 GBP. Guernsey to niewielka, oddalona od lądu wyspa, zatem znalezienie i ukaranie winnych było kwestią czasu.
Blanchelande Girl’s College bardzo poważnie i z oddaniem podchodzi do swojej misji utrzymania i ochrony The Little Chapel. Pod koniec 2013 r. podjęto prace nad opanowaniem bujnej zieleni zarastającej powoli i zasłaniającej część kaplicy. A w listopadzie 2015 r. budynek został zamknięty, aby umożliwić podjęcie poważnych prac dotyczących napraw strukturalnych. Roboty obejmowały podmurowanie budynku, stabilizację fundamentów i zabezpieczenie kaplicy przed warunkami atmosferycznymi. Ich koszt oszacowano na 500 000 GBP w związku z czym zorganizowano publiczną zbiórkę pieniędzy. Dzięki hojności darczyńców w kwietniu 2017 r. miejsce zostało ponownie w pełni otwarte dla publiczności.
Dekoracja
Co takiego specjalnego jest w tym niewielkim budyneczku, że lokalna społeczność tak wytrwale i z oddaniem działa na rzecz utrzymania The Little Chapel? Co, oprócz rozmiaru, uczyniło z niej najbardziej rozpoznawalny i najchętniej odwiedzany punkt na wyspie?
„Mała Kaplica”, która może pomieścić w swoim wnętrzu maksymalnie 8 osób, jest ozdobiona muszelkami, otoczakami z lokalnych plaż i stłuczką porcelanową. Autorzy artykułu poświęconego The Little Chapel na portalu Mosaic Art Source (gdzie możecie zobaczyć również więcej zdjęć, w tym również z wnętrza) piszą: Z daleka kolory i projekt tworzą przyjemną całość, z bliska niesamowicie jest zobaczyć różne elementy użyte do stworzenia efektu.”
Kaplica zyskała nagłą sławę po artykule w Daily Mirror, który doprowadził do ofiarowania przez wyspiarzy kolorowej porcelany. Wicegubernator wyspy ofiarował masę perłową, a inne dary pochodziły z całego świata.
Styl mozaiki zdobiącej kaplicę, to pique-assiette lub Picassiette (francuskie określenie oparte na kalamburach łączących pique-assiette – dosłownie plate-pincher, osoba wpadająca na imprezę, by cieszyć się darmowym posiłkiem – i nazwisko słynnego artysty Pabla Picasso), znany również jako trencadís (z j. katalońskiego). Charakteryzuje się tym, że (wg Mosaic Art Source): kawałki potłuczonej ceramiki, porcelany, szkła, guzików, figurek i/lub biżuterii są przyklejane do podłoża w celu stworzenia nowej powierzchni. Prawie każda forma może być użyta jako podłoże, można też zastosować dowolną kombinację elementów, ograniczoną jedynie wyobraźnią twórcy. Mozaiki w stylu Picassiette i podobnym do dekoracji „Małej Kaplicy” znajdziemy w wielu miejscach na świecie: Barcelonie (Park Güell i inne dzieła Gaudíego), Francji (Maison Picassiette), a nawet w Polsce (wszyscy znamy fasady domów dekorowane stłuczką ceramiczną).
Ciekawostką jest to, że w ramach promocji wyspy i The Litte Chapel, umieszczono ją w grze „Guernsey Monopoly”, która została wydana w 2013 r.
About the author
Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego. Zafascynowana szkłem i ceramiką w każdym aspekcie ich powstawania i wykorzystania, w tym historycznymi technikami i technologiami wytwarzania, zdobienia i łączenia z innymi materiałami. Do 2020 r. sekretarz redakcji czasopisma „Szkło i Ceramika” (ICiMB, SITPMB). Obecnie prowadzi własny portal Szklo-Ceramika.ONLINE i angażuje się w projekty tematyczne.
ORCID: 0000-0001-9574-7470
