MATERIALIZM
Ceramikę od szkła ‒ według mnie ‒ w akcie twórczym różni przede wszystkim to, że uformowana, wysuszona i wypalona zachowuje swój kształt na zawsze i nie ma możliwości jego zmiany poza ewentualnym rozbiciem i sklejeniem w inny sposób. Szkło zastygłe pozwala się powtórnie rozgrzewać i kształtować w nowe formy. Proces ten w zależności od zachodzących trwałych zmian, może przebiegać lepiej lub gorzej, podobnie jak procesy zachodzące w komórkach naszego ciała, czy te podczas kopiowania kasety VHS, gdzie obraz z każdą kolejna kopią traci na jakości, doprowadzając w ostateczności jedynie do zaśnieżonego obrazu i szumu telewizyjnego.
Plaża jest zbiorem ziaren piasku, których układ jest tymczasowy do momentu kolejnego przypływu, podmuchu wiatru czy odbitego śladu ludzkiej stopy. Oglądając go z bardzo bliska dostrzega się wzbogacające go domieszki drobnych kamieni i pokruszonych muszli, a pojedyncze ziarna mogą mieć inny kolor i kształt, co też wpływa na zróżnicowanie piasków nawet z sąsiadujących ze sobą plaż. Studia powstałe w oparciu o analizę piasku to kolorowe chaotyczne układy scalone lub wolne, poddawane kilkukrotnym deformacjom temperaturowym w formach bazujących na fakturach plaży. Istotnym elementem tego kierunku pracy jest możliwość wielokrotnych mutacji do czasu, kiedy osobne moduły w różnych kolorach zostaną przemieszane tworząc masę jednorodną.
NIEPOTRZEBNE SKREŚLIĆ?
Podobno w fabrykach naczyń ceramicznych lub płytek są wzory produkowane od wielu lat, jak i takie, które wraz ze zmiana mody odchodzą w cień po roku czy dwóch. Niepotrzebne formy gipsowe do odlewu ceramiki wzbogacały też moje półki i tak naprawdę nie pamiętam, jak doszło do tego, że pomyślałem o zanurzaniu ich w słonej wodzie. Jak już wcześniej zaznaczyłem, temat soli był obecny w moich myślach, w których tuż obok była też ceramika i chyba w ten sposób te dwa motywy krążąc blisko siebie w końcu na siebie wpadły. Gips ma strukturę porowatą i jest nasiąkliwy, wraz z długotrwałym użytkowaniem dokładność odwzorowania może się pogarszać. Jednak co się stanie, gdy gips połączy się z solą?
Myślę, że pierwszymi zalążkami tych rozważań były organizowane przeze mnie letnie warsztaty 20×20, gdzie do wbitych w piach ramek o wskazanych wymiarach, wspólnie z plażowiczami wlewaliśmy gips mieszany z morską wodą. Odlewy wykonane podczas czterech ekspedycji różniły się w zależności od charakterystyki miejsca, gdzie były wykonywane. Część z nich zawierała wtopione fragmenty roślin i kamieni, inne ‒ z plaż usytuowanych bliżej promenad ‒ więcej papieru, plastiku i innych śladów obecności człowieka. Trzy lata później wracam do odlewania plaży i śmieci.
Zanurzając formy gipsowe w słonej wodzie byłem ciekaw potencjalnej korozji oraz wpływu procesu krystalizacji soli w trakcie osuszania, a co za tym idzie zmiany powierzchni odwzorowanych pozytywów w tychże formach. Sól, poza zmianami fakturowymi odlewanych czy modelowanych ręcznie kształtów wnika do masy, a następnie w procesie suszenia krystalizuje się wybiórczo na powierzchni, aby w fazie ostatecznego wypalania zmienić się w szkliwo. W zależności od pochodzenia soli (czystej kuchennej, kopalnej czy morskiej bogatej w pierwiastki) i materiału bazowego, powstają glazury bezbarwne lub oscylujące w gamie brązu i pomarańczy. Obiekty rzeźbiarskie zostały wykonane z szarej masy kamionkowej, trzech typów porcelany, m.in. masy z dodatkiem pulpy papierowej i Pariana ‒ typu masy porcelanowej przypominającej marmur, której powierzchnia ma bardziej szklisty charakter w stosunku do innych typów porcelany. Charakteryzuje się też większą podatnością na deformacje czy pękaniem w kontakcie ze szkliwem. W studium parian + sól poziom nasycenia wpływa na zapadanie i ewentualny finalny rozpad w wyniku konfliktu. Pękanie, deformacja, dewitryfikacja postrzegane są jako wady. Wolę nazywać je konfliktami jako unaocznione zjawisko realnego niedopasowania, jak przy przetaczaniu krwi. Podobnie jak wiele innych działań twórczych z udziałem podstawowych materiałów, może być punktem odniesień do istotnych mechanizmów naszej egzystencji.
We współczesnej codzienności i powszechnych zmaganiach, zatraciliśmy uważność. Zwykło się mówić się o pędzie, gdzie wyizolowany zostaje cel, a cała droga do niego zepchnięta jest na peryferie. Kontemplacjom przypisuje się cechy zadumy i melancholii, zwykle w znaczeniu negatywnym, poprzez odgórnie przyjęte konotacje ze smutkiem. Jednak dostrzegam w tym rozwijającą radość albo przynajmniej metodę na zrozumienie zjawisk, do których widzę odniesienie. Czasami takie ucieczki w studiowanie podstawowych zależności ułatwiają tłumaczenie sobie zasad naszych wzajemnych ludzkich relacji, źródeł rozczarowań i utopijnych oczekiwań. Pozwala też traktować je z dystansem, przyzwoleniem na błędy i ambiwalencje.
Katalog do projektu można obejrzeć tutaj: Struktury Bliskie – katalog
Projekt Struktury bliskie ‒ Antologia zrealizowano przy pomocy finansowej Województwa Pomorskiego.
About the author
Michał Żesławski
Absolwent Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu na Wydziale Ceramiki i Szkła (2012). Dyplom z zakresu szkła artystycznego i użytkowego zrealizował w pracowni prof. Małgorzaty Dajewskiej, wzbogacony o aneks z grafiki warsztatowej, pracowni serigrafii prof. Christophera Nowickiego. W roku akademickim 2010/2011 w ramach stypendium zagranicznego studiował na Bezalel Academy of Arts and Design w Jerozolimie, na Wydziale Ceramiki i Szkła oraz Laboratorium Performance Adiny Bar-On. Laureat Top 10 dla najlepszego projektu kieliszka koktajlowego w konkursie dla projektantów szkła Bombay Sapphire Design Glass Competition 2011. Laureat konkursu malarskiego Kreatywny Wrocław (2011). Od 2015 r. związany z Bałtycką Galerią Sztuki Współczesnej, gdzie prowadzi Pracownię Rzeźby i Ceramiki. Zajmuje się̨ działaniami edukacyjnymi i popularyzacją rzeźby poprzez działania wystawienniczo-kuratorskie oraz formy sztuki w przestrzeni publicznej (Nie ma na tym świecie zwykłych rzeczy, 2016) i tej aktywizującej społecznie (20×20, 2017). Zajmuje się̨ malarstwem, kolażem, sztuką szkła i ceramiki, designem. Inspiracje czerpie przede wszystkim z obserwacji rzeczywistości, sfer emocjonalnych człowieka, poszukując przy tym indywidualnych rozwiązań i środków wyrazu w pracy z materiałem. W 2016 r. zainteresował się eksperymentami w dziedzinie audio i wideo oraz synestezją w sztukach plastycznych.
